Komu sprzyja szczęście?

Podczas Dni Zdrowia Psychicznego miłośnicy mądrości: arystotelistka Karolina Lewestam i stoik Tomasz Mazur rozważali wraz z uczestnikami spotkania naturę szczęścia. Uczniowie pytali o to czym jest szczęście, jakich narzędzi potrzebujemy, żeby je osiągnąć, jak ułożyć swoje relacje z innymi ludźmi, żeby się z nimi nie porównywać, czy możliwa jest pełna satysfakcja z samego siebie, jaka jest różnica pomiędzy porażką a odpuszczeniem, skąd w nas uczucie wstydu w chwili udanego działania, jak zorientować się, że potrzebujemy pomocy, jak postępować w momentach seryjnych porażek, czy rezygnowanie z pewnych celów jest dla nas dobre.

Szczęście lub dobrostan

Karolina Lewestam zdefiniowała szczęście jako pozytywne ułożenie relacji ze sobą i ze wspólnotą przez długi czas. Tomasz Mazur przywołał słowo dobrostan jako terminu skuteczniej jego zdaniem wyrażającego interesującą wszystkich problematykę i wskazał na dwa kluczowe czynniki sprzyjające dobrostanowi: względnie trwałe  i głębokie przekonanie oraz uczucie satysfakcji, że jesteśmy co najmniej na dobrej drodze do realizacji ważnych dla nas celów oraz wnikliwa analiza czym są nasze cele. Dobrze jest umieć rozróżnić cele zewnętrzne, czyli niezależne od nas oraz cele wewnętrzne, czyli te na które mamy wpływ podobnie jak na stan naszego umysłu. Karolina Lewestam z kolei uważa, że słowo szczęście ma wymiar bardziej egzystencjalny i dlatego nie chce z tego słowa rezygnować. Arystotelistka nie potrafi także nie porównywać się do innych, chociaż ma świadomość względnego nieprzystosowania do konfrontowania się ze stale rosnącą ilością opinii w związku z rozwojem mediów społecznościowych. Stoik skonstatował, że żyjemy obecnie w świecie bardzo nienaturalnym, w którym wystawieni jesteśmy na ogromną ilość bodźców społecznych. Przywołał dictum Platona, według którego nie ma jednej dobrej recepty na szczęście, a jest jedna na nieszczęście, a mianowicie dążenie do zadowolenia innych. Stoicy twierdzili podobnie, że szczęście jest niezależne od tego, co uważają o nas inni. Karolina Lewestam zwróciła uwagę na kwestię priorytetyzacji i habituacji. Liczenie się ze zdaniem  osób, które uznajemy za ważne dla siebie oraz doświadczenie, które często  skutkuje brakiem satysfakcji najczęściej prowadzą do  mądrości. Zdobywanie mądrości jest rzeczą cenną, a pewnego rodzaju ambicja to także część dobrego życia.

Sprawczość a akceptacja

Tomasz Mazur podkreślił rolę zaufania do samego siebie. Każdy z nas jest wystarczająco dobry do realizacji ważnych dla każdego z nas  celów. Karolina Lewestam natomiast podkreśliła, że nasze życie będzie dobre gdy będziemy osiągać różne cele. Wraz z Miszą Tomaszewskim przywołała też problem fundamentalnej trudności w rozeznaniu co zależy, a co nie zależy od nas. Stoik zachęcił natomiast, aby zaakceptować efekt, którego się nie spodziewamy oraz, aby nieustannie pracować nad swoją mentalnością – dokonywać mentalnego procesu dekonstrukcyjno-konstrukcyjnego i jeśli coś nie  jest od nas w stu procentach  zależne traktować jako niezależne i zaakceptować. Zachęcał do poszerzania świadomego zarządzania stanami wewnętrznymi, do pracy nad sobą, do autorefleksji nad swoją oceną, która jest obszarem naszej wolności.

Karolina Lewestam wyraziła potrzebę pielęgnowania własnej sprawczości, a Tomasz Mazur stwierdził, że przeszacowujemy własną sprawczość i ,że powinniśmy trenować akceptację. Już w punkcie wyjścia ważne jest aby zaakceptować, że sprawy mogą pójść inaczej niż się nam wydaje.

Fronesis i autorefleksja

Na pytanie czy odpuszczanie jest dobre,  arystotelistka przywołała fronesis, czyli mądrość praktyczną, którą Arystoteles uważał za cnotę i odróżniał od wiedzy teoretycznej, jak i umiejętności technicznych ( za: encyklopedia.pwn.pl/dostęp 25 października 2023). Ważne jest wykształcenie roztropnej oceny każdej sytuacji, a doświadczenie uczy nas w jakich sytuacjach jak postępować. Większości rzeczy uczymy się od innych, dlatego dobrze jest otaczać się ludźmi roztropnymi i uczyć się od nich rozeznawania. Za dr Laurie Santos Karolina Lewestam  odwołała się do kilku istotnych warunków poczucia szczęścia, a mianowicie : bezpośrednie kontakty z innymi ludźmi, aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie się, sen, pomaganie innym i okazywanie wdzięczności. Stoik zgodził  się z takim podejściem i dodał  jeszcze jak ważne jest pogłębianie samowiedzy i namysł nad własną hierarchią wartości. Powołując się na swoją ostatnią lekturę książki Byrona Browna p. t. „Soul without Shame. A Guide to Liberating Yourself from the Judge Within” przypomniał potrzebę pracy z wewnętrznym krytykiem i dokonywania świadomego wyboru na co dzień jako warunków naszej wolności działania.  

(tekst: Beata Ciacek; zdjęcia: Beata Ciacek)